Źródła niemieckie do Powstania Warszawskiego t. 1

Mimo iż od wybuchu Powstania minęło już 80 lat i na jego temat ukazało się tysiące publikacji, obejmujących wszystkie aspekty bitwy o stolicę, uwarunkowania polityczne i tło międzynarodowe, to wciąż liczne zagadnienia wymagają dogłębnej analizy. Ich źródła są często bardzo rozproszone po archiwach i zbiorach prywatnych w kraju i za granicą. Niezbędne jest zapoznanie się z jak największą liczbą z nich, co związane jest z niemalże tytaniczną pracą naukowców, często połączoną z detektywistyczną pracą śledczą.

Prace zainicjowane zostały serią „Źródła polskie do Powstania Warszawskiego”, w ramach której ukazały się już dwie części tomu pierwszego. Duże zainteresowanie tą publikacją oraz liczne wyróżnienia i nagrody w ogólnopolskich konkursach, utwierdziły zespół autorski i wydawców w decyzji o przygotowaniu drugiej serii – tym razem poświęconej źródłom niemieckim.

Pierwszy, dwujęzyczny tom zawiera obszerne wprowadzenie, w którym objaśniono zawiłości struktury niemieckich wojsk znajdujących się latem 1944 r. w rejonie Warszawy, a także ocenę dotychczasowej historiografii oraz – przede wszystkim – 85 dokumentów wytworzonych między 8 marca a 7 sierpnia 1944 r. przez siły niemieckie odpowiedzialne za zniszczenie miasta. 

Odpowiedzialni za masowe rozstrzeliwanie mieszkańców Warszawy, mordy na Powstańcach, rabunek i wyburzanie polskiej stolicy nigdy nie ponieśli kary za swoje czyny. Zrównane z ziemią miasto powstało z gruzów bez zadośćuczynienia, a nawet ukarania sprawców tych olbrzymich strat. 

Dalsze badania niemieckich źródeł do Powstania Warszawskiego przyczynią się do lepszego poznania przyczyn, przebiegu i skutków niemieckiej pacyfikacji. Będą też ważnym świadectwem unicestwienia stolicy Polski wraz z jej mieszkańcami i wielowiekowym dorobkiem kulturalnym.

– Na podst. wstępu do publikacji, autorstwa Jana Ołdakowskiego, dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego

III Rzesza wobec Powstania Warszawskiego

Prezentacja nowego wydawnictwa – Komendantura Wehrmachtu Warszawa i Grupa Korpuśna von dem Bach. Część 1: 8 marca – 7 sierpnia 1944 r. – była częścią dwudniowej konferencji organizowanej w MPW w przeddzień 80. rocznicy wybuchu Powstania, której tematem wiodącym było zagadnienie „III Rzesza wobec Powstania Warszawskiego”. 

Po raz pierwszy podjęto próbę ukazania trwającej 63 dni bitwy miejskiej jako części historii Niemiec i II wojny światowej. 

Udział w spotkaniu wzięli naukowcy polscy i niemieccy. Prelegenci poruszyli tematykę strat i zniszczeń Warszawy, reakcji najwyższych władz III Rzeszy na wybuch Powstania, podziału i hierarchii władzy w armii i dowództwie III Rzeszy, oraz idącej za tym odpowiedzialności za dokonane ludobójstwo i jego bezpośredniej sprawczości. 

Rozmawiano także na temat wpływu Powstania na relacje pomiędzy najważniejszymi decydentami niemieckimi na Wschodzie, jak również o próbach propagandowego, politycznego i militarnego wykorzystania polskiej walki i konspiracji, będącej wzorcową dla dalszych niemieckich ew. poczynań wobec przegranej wojny.

Wypowiedzi uczestników były znakomitą okazją nie tylko do podsumowania bieżącego stanu badań, lecz także do wskazania miejsc, które wymagają dalszych analiz.

---

Oprac. Redakcja BI na podst. www.1944.pl, fot. Piotr Hrycyk