82. rocznica przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową

14 lutego 1942 r. Wódz Naczelny Polskich Sił Zbrojnych gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o przemianowaniu Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową.

Uroczystości w Warszawie rozpoczną się o godz. 11.15 przed pomnikiem Generała Stefana Roweckiego „Grota”, przy ul. Chopina 1, gdzie zostaną złożone wieńce i kwiaty. 

Następnie uczestnicy przejdą przed Pomnik Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego (na rogu ulic Wiejskiej i Matejki) gdzie na godz. 12.00 zostały zaplanowane uroczystości centralne. O godz. 13.00 zostaną złożone kwiaty na ul. Spiskiej 14, pod tablicą upamiętniającą gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota”.

Gen. Sikorski w rozkazie z 3 września 1941 r. uznał ZWZ za część Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie wskazał, że wokół tego nurtu walki podziemnej powinien się jednoczyć opór zbrojny Polaków w okupowanym kraju. Przegrana we wrześniu 1939 r. nie zakończyła bowiem zmagań o najwyższe dobro, o Polskę. Już w pierwszych dniach okupacji na ziemiach opanowanych przez hitlerowców, jak i sowietów, zaczęły powstawać liczne organizacje konspiracyjne kontynuujące zmagania. Tworzyły je dotychczasowe nurty polityczne, partie, środowiska zawodowe, lokalni liderzy, a przede wszystkim wojskowi. ZWZ, a od lutego 1942 r. – AK – otrzymały prawo scalenia wszystkich inicjatyw jednostkowych i organizacji oraz reprezentowania całokształtu walki narodu polskiego pod okupacją. A sama nazwa – Armia Krajowa – podkreślać miała apolityczny i ogólnonarodowy charakter organizacji.

14 lutego 1942 r. przesłana została do kraju do rąk Komendanta Głównego Związku Walki Zbrojnej gen. Stefana Roweckiego depesza Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego, w której rozkazywał:

1. Znoszę dla użytku zewnętrznego nazwę ZWZ – wszyscy żołnierze w czynnej służbie wojskowej w Kraju stanowią Armię Krajową podległą Panu Generałowi, jako jej dowódcy.
2. Stanowisko Pana Generała nosi nazwę Dowódcy Armii Krajowej […]

Naczelny Wódz, Sikorski, 
Generał broni

Przemianowanie ZWZ na Armię Krajową było ważnym aktem politycznym. Podnosiło znaczenie tworzonej konspiracji, podnosiło jej rangę i włączało jako reprezentację kraju, wnoszącą wymierny dorobek organizacyjny i wkład walki, do wspólnoty państw koalicji antyhitlerowskiej. W tym czasie, po agresji niemieckiej na ZSRR i nawiązaniu stosunków polsko-sowieckich, Siły Zbrojne RP składały się z trzech równoprawnych części: Armii Polskiej na Zachodzie, Armii Polskiej w ZSRR i podziemnej Armii Krajowej na terenach okupowanych.