Armia Krajowa
Addendum do cyklu artykułów o lokalizacji pola zrzutowego „Jaskółka” w Bieździadce
Z informacji od Czytelników otrzymaliśmy sygnały, że cykl artykułów pt. „Kryptonim «Jaskółka». Kulisy dramatycznego odbioru zrzutu lotniczego w Bieździadce” (BI 05, 06, 07/2023) bywa interpretowany jako swego rodzaju model badania rzeczywistej lokalizacji pola zrzutowego.
Biuletyn Informacyjny AK
Ze względu na szeroki zakres wykorzystanych źródeł (dokumentacja, relacje akowców i współczesnych, topografia na miejscu), jako domknięcie cyklu prezentujemy materiały, które nie zmieściły się w ramach trzech części cyklu. Na prośbę dr. Andrzeja Borcza na stronie internetowej „Biuletynu Informacyjnego” www.biuletyn-ak.pl zamieszczamy również wykaz literatury, z której korzystał Autor – co może być przydatne dla badaczy innych zrzutowisk.
Redakcja
Mjr Józef Gryglewicz – w owym czasie (kwiecień 1944 r.) pełnił obowiązki oficera łącznikowego polskiej 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia z Oddziałem VI Sztabu Naczelnego Wodza.
Istnieją niepotwierdzone przekazy, że mógł on być nawigatorem samolotu Halifax, który dokonał zrzutu materiałowego na „Jaskółkę 1”.
Oficer pochodził z Podkarpacia, urodził się w Zarszynie, a dzieciństwo i młodość spędził w Jaśle. Być może to właśnie konsekwencja polskiego nawigatora przesądziła o dokonaniu zrzutu w Bieździadce, pomimo tak niesprzyjających okoliczności?
Fot. listakrzystka.pl
Mjr dypl. Jan Jaźwiński – jeden z pierwszych przeszkolonych polskich spadochroniarzy (Znak Spadochronowy nr 0005), Komendant Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano, działającej w ramach Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza.
Zadaniem bazy była organizacja zrzutów Cichociemnych oraz zaopatrzenia dla Armii Krajowej do okupowanej Polski, we współpracy z brytyjską organizacją Special Operations Executive, z wykorzystaniem lotów specjalnych SOE, w tym polskiej 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia, stacjonującej na lotnisku Campo Casale nieopodal Brindisi (Włochy).
Fot. Wikimedia Commons, domena publiczna CC0 1.0
Mapa nawiązująca do relacji kpt. Józefa Modrzejewskiego o zrzucie na „Jaskółkę”
Oprac. W. Natoński
Wykaz literatury
Wykaz literatury, z której korzystał dr Andrzej Borcz, przygotowując cykl artykułów pt. „Kryptonim «Jaskółka». Kulisy dramatycznego odbioru zrzutu lotniczego w Bieździadce”, które pojawiły się kolejno w numerach 05, 06, 07/2023 Biuletynu Informacyjnego AK:
K. Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Warszawa 2005;
Organizacja wysyłki i odbioru zrzutów materiałowych dla Armii Krajowej w wybranych dokumentach, Wybór i opracowanie Jan Tarczyński, Londyn 2001;
K. Mroczkowski, Lotnicze wsparcie oddziałów ZWZ-AK i funkcjonowanie terenów odbioru zrzutów w Małopolsce i na ziemi tarnowskiej w okresie II wojny światowej, www.academia.edu;
K. Mroczkowski, „Placówki nasze czynne…” – Lotnicze wsparcie oddziałów ZWZ-AK oraz funkcjonowanie terenów odbioru zrzutów Podokręgu AK Rzeszów i Okręgu AK Lwów okresie II wojny światowej, Przemyśl 2019;
Leśniak A., Lupa M., Polończyk A., Analysis of the Polish home army drop zones during World War II, using geographic information systems (Analiza zrzutowisk armii krajowej w okresie II wojny światowej z wykorzystaniem systemów informacji geograficznej), „Geomatics, Landmanagement and Landscape”, R. 2017, no 3, s. 89-105;
W. Hap, Obwód ZWZ-AK Jasło, Jasło 1997;
S. Hart, C. Mann, Podręcznik tajnych operacji II wojny światowej, Poznań 2014;
S. Fryc, Piloci Podkarpacia, Jasło 2010;
S. Fryc, Z dziejów Narodowej Organizacji wojskowej w powiecie jasielskim, Jasło 2011;
M. Wieliczko, Jasielskie w latach drugiej wojny światowej, Warszawa 1974;
Cz. Nowak, Kpt. Władysław Niemczyk („Korwin”, „Erwin”), „Biuletyn Informacyjno-Historyczny”, Nr 1/43/2006, s. 23-32;
J. Betlej ps. „Rafałek”, Wspomnienia z czasu okupacji, Stare Jasło – grupa publiczna FB, dostęp: 02.05.2023, wspomnienia udostępnione przez Błażeja Betleja;
S. H. Deskur, Podchorąży zawsze zdąży…: wspomnienia z okresu konspiracji i partyzantki – spisane bez zbytniego patosu, Jasło 1999;
L. Dzikiewicz, Kapitan Holik mówi… Relacja oficera broni pancernej i szefa dywersji Inspektoratu AK Podkarpacie oraz Notatki 1939-1945 por. Antoniego Zawadzkiego szefa dywersji Obwodu AK Jasło, Warszawa-Krosno-Jasło 2002;
Ł. Grzywacz-Świtalski, Z walk na Podkarpaciu, Warszawa 1971;
J. Modrzejewski, Akowcy na Podkarpaciu, Brzozów 1990;
J. Jaźwiński, Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego, Tom II, Montreal 2012;
S. Pasterz, Bez tytułu. Wspomnienia, Strzyżów 1994;
Z. z Drohojowskich Romerowa, Dziennik 1939-1945, Bielsko-Biała 2017;
Wspomnienia Mieczysława Żygłowicza „A potem w kraju runęło niebo…” – Działalność konspiracyjna kołaczycan podczas II wojny światowej, Praca na konkurs „Historia Bliska” przygotowana przez zespół w składzie: Martyna Hendzel, Michał Żydek, Maria Hynek – uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Curie-Skłodowskiej w Kołaczycach, 2016;
Karta „Jaskółki”. SPP Oddział VI Sztabu NW A.120, k. 98.;
Sprawozdania nawigatorów z 8 IV, jw. A.131, k. 46 (zał. 1);
Sprawozdania nawigatorów z 9 IV, jw. A.131, k. 48 (zał. 2);
Unikalna baza zrzutowisk w wersji cyfrowej – gotowa!
Pragnę powiadomić, że w ramach Projektu „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej” ukończyłem właśnie unikalną bazę danych – wykaz placówek odbiorczych (zrzutowisk) Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Baza jest wersją elektroniczną „Wykazu placówek” wyszperanego przeze mnie w Centralnym Archiwum Wojskowym (sygn. CAW II.52.242) Wojskowego Biura Historycznego i zawiera ponad 3,3 tys. rekordów oraz 546 placówek odbiorczych. Baza w wersji elektronicznej – z możliwością przeszukiwania i sortowania dostępna jest na stronie Projektu – www.elitadywersji.org/zrzutowiska-ak/
Wierzę, że „Wykaz placówek” będzie niezwykle pomocny w działaniach podejmowanych przez wszystkich Tropicieli w ramach realizowanego przez nas Projektu „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej” oraz że dzięki kolejnym działaniom umożliwi ona kompleksowe ustalenie i zweryfikowanie wszystkich zrzutowisk Armii Krajowej na terenie Polski. Zachęcam wszystkich do przyłączenia się do naszego Projektu oraz do wspólnego stąpania po śladach tajnych operacji specjalnych w Polsce podczas II wojny światowej.
Projekt uzyskał pozytywne opinie wybitnych historyków, w tym prof. Normana Davies’a oraz ostatnio został nominowany w kategorii „Innowacyjne formy edukacji historycznej” w konkursie „Przeszłość / Przyszłość” Fundacji im. Janusza Kurtyki.
Ryszard M. Zając
elitadywersji.org
