Poświęcenie Sztandaru Zespołu Szkół im. AK Obwodu „Głuszec” – Grójec

23 marca 2023 roku w Grójcu, w 79. rocznicę „Akcji na Caritas”, której efektem było uwolnienie 26 Polaków z gestapowskiego więzienia, odbyły się uroczystości: złożenia kwiatów pod tablicą umieszczoną na budynku dawnego Caritasu przy ulicy Mogielnickiej, uroczysta Msza Święta w kościele św. Mikołaja w Grójcu, połączona z poświęceniem Sztandaru Zespołu Szkół im. Armii Krajowej Obwodu „Głuszec” – Grójec. Dalsza część – obchody Święta Patrona – miała miejsce w budynku ZS w Grójcu, gdzie odbyło się pamiątkowe wbicie gwoździ w drzewiec Sztandaru oraz przekazanie go w ręce Dyrektora, a następnie uczniów ZS w Grójcu.

Uwolnienie więźniów Gestapo przetrzymywanych w budynku „Caritas” w Grójcu należy do największej akcji zbrojnej w latach okupacji niemieckiej na terenie Obwodu AK „Głuszec”. Uczestniczyły w niej Oddziały Armii Krajowej. Akcja przeprowadzona w nocy z 26 na 27 marca 1944 r., zakończyła się pełnym sukcesem. Wszyscy więźniowie zostali uwolnieni i przewiezieni w bezpieczne miejsca. Żaden z grupy około 100 żołnierzy Armii Krajowej uczestniczących w akcji nie zginął. Powodzenie ataku na więzienie w piwnicach budynku „Caritasu” było możliwe dzięki jednoczesnemu całkowitemu przerwaniu łączności telefonicznej wszystkich lokalizacji w Grójcu, w których stacjonowało Gestapo. Brak łączności nie pozwolił Niemcom ochraniającym więzienie na ściągnięcie pomocy z zewnątrz.

W hołdzie bohaterom

Aby dobrze kształtować TERAŹNIEJSZOŚĆ i PRZYSZŁOŚĆ, trzeba nieustannie pamiętać o PRZESZŁOŚCI. Na kartach historii zapisało się wielu ludzi, dzięki którym możemy żyć w niepodległym kraju – ludzi, którzy potrafili „pięknie żyć” i „pięknie umierać” – to przesłanie towarzyszyło całym tegorocznym uroczystościom i obchodom Święta Patrona.

Święto Żołnierzy Armii Krajowej jest jednym z najważniejszych wydarzeń dla całej społeczności Grójca. Właśnie dlatego obchodzone jest ze szczególną czcią i wyrazem hołdu dla bohaterów pochodzących z tego regionu. Początki konspiracji wojskowej miały miejsce jeszcze podczas walk wrześniowych 1939 r. To wtedy miała zalążek powiatowej komendy SZP na ziemi grójeckiej. W październiku 1940 r. miało miejsce utworzenie Komendy Obwodu SZP-ZWZ Grójec – „Gawron” (później „Głuszec”), a także powołanie 8 ośrodków terenowych i zaprzysiężenie ich komendantów. Konspiracja grójecka liczyła już wtedy ok. 600 członków. Była niezwykle aktywna i obejmowała szkolenie wojskowe, tajne komplety, wywiad i kontrwywiad, przyjmowanie zrzutów, sabotaż i utrzymywanie łączności. W 1943 r. rozpoczęło się scalanie organizacji wojskowych Obwodu Grójec – „Głuszec”. Wyłonione z nich zostały 3 bataliony odtwarzanego 18 pułku piechoty, powołanej 14 lutego 1943 r. Armii Krajowej.

Zespół Szkół noszący dzisiaj imię Armii Krajowej Obwodu „Głuszec” – Grójec, ma także swój rodowód w czasie okupacji hitlerowskiej. W 1940 r. nauczyciele w ramach tajnego nauczania zaczęli realizować program polskiej szkoły średniej. Z inicjatywy Józefa Świątkowskiego – założyciela i pierwszego dyrektora – powstała szkoła pod nazwą „Prywatna Koedukacyjna Szkoła Handlowa Józefa Świątkowskiego”. W czasie wojny i w powojennych latach PRL-u szkoła wielokrotnie zmieniała nazwy i specjalności. Dopiero po upadku „komuny” i odzyskaniu przez Polskę suwerenności dokonano ostatecznej zmiany imienia. 23 marca 1991 r. odbyła się uroczystość nadania szkole imienia Armii Krajowej Obwodu „Głuszec”-Grójec i przekazania sztandaru. W 2014 r. z inicjatywy Przewodniczącego Rady Powiatu – Janusza Karbowiaka – w rocznicę „Akcji na Caritas”, ustanowiony został Dzień Patrona. 

Jak poinformował obecny dyrektor placówki Andrzej Kosatka: Szkoła zainicjowała wykonanie repliki sztandaru żołnierzy AK obwodu „Głuszec”. Sztandar został ufundowany przez rodziców i uczniów, którzy sfinansowali również renowację oryginalnego Sztandaru (znajdującego się w Sanktuarium w Lewiczynie). Uroczystość poświęcenia odbyła się podczas dożynek 5 września 2021 r. W związku ze zmianą nazwy Szkoły Rada Rodziców ufundowała także nowy Sztandar Szkoły, który był gotowy już w 2020 r., jednak wybuch pandemii spowodował konieczność przesunięcia terminu uroczystości.

Uroczystości

Program tegorocznych uroczystości składał się z wielu punktów. Wszystko rozpoczęło się od złożenia kwiatów pod tablicą umieszczoną na budynku dawnego Caritasu przy ulicy Mogielnickiej. Następnie w kościele św. Mikołaja w Grójcu odbyła się uroczysta Msza Święta (podczas której kazanie wygłosił ks. Mariusz Słowik), połączona z poświęceniem Sztandaru szkolnego. Następnie uczestnicy utworzyli pochód, który z kościoła przemieścił się ulicami Grójca do budynków Zespołu Szkół przy ul. Piotra Skargi 12. Dalsza część obchodów Święta Patrona odbyła się już w budynku ZS w Grójcu.

Na uroczystości Święta Patrona Szkoły pojawili się zaszczytni goście. Byli wśród nich: parlamentarzyści RP, przedstawiciele władz Powiatu Grójeckiego, Garnizonu Grójec WP, Policji i Straży Pożarnej w Grójcu, Mazowieckiego Kuratorium Oświaty, a także Dekanatu Grójeckiego. Ostatniego żyjącego żołnierza AK Obwodu „Głuszec” – Grójec, kpt. Stanisława Ziębę (2 lutego 2023 r. obchodził 98 rocznicę urodzin) reprezentował jego syn – Krzysztof Zięba. Nie zabrakło również przedstawicieli rodzin żołnierzy AK.

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej reprezentował Maciej Jarosiński – skarbnik ŚZŻAK, który nadał dyr. Andrzejowi Kosatce odznaczenie pamiątkowe za zasługi dla „ŚZŻAK”. Zostanie ono przekazane do Sali Pamięci Żołnierzy AK, która mieści się w budynku ZS.
Ponadto wśród zgromadzonych znaleźli się także: siostra Elżbieta Brandenburg – Dyrektor Przedszkola im. bł. O. Honorata Koźmińskiego (mieszczącego się w budynku dawnego Caritasu – w czasie wojny więzienia grójeckiego gestapo), emerytowani nauczyciele i pracownicy administracji oraz obsługi, Dyrekcja Szkoły, Rada Pedagogiczna, przedstawiciele Rady Rodziców oraz młodzież ZS w Grójcu.

Zgromadzonych powitał Dyrektor Szkoły – Andrzej Kosatka. W swoim przemówieniu podkreślił, jak ważna jest rola Patrona Szkoły: Czyny żołnierzy AK obwodu „Głuszec” – Grójec uświadamiają nam, że każde pokolenie powinno zdawać sobie sprawę, że wolność ojczyzny – tak po bohatersku wywalczona przez patriotów na przestrzeni wieków – wymaga, by pamiętać o swoich bohaterach, o ich odwadze, ofiarności oraz miłości do Polski i narodu. (…) Dziś możemy z dumą uroczyście prezentować Sztandar Szkoły i powiedzieć, że na niego zasłużyliśmy. Jest on wyrazem symbolicznego połączenia tych, którzy walczyli o wolność Ojczyzny, z tymi, którzy z tej wolności korzystają. Łączy zatem przeszłość z teraźniejszością.

Głos zabrali również zaproszeni goście. W swoich przemówieniach poruszali temat tradycji, pamięci, bohaterów, patriotyzmu i wychowania młodzieży, a także znaczenia obchodów Święta Patrona dla budowania świadomości patriotycznej lokalnej społeczności.

Kolejnym punktem uroczystości było pamiątkowe wbicie gwoździ w drzewiec Sztandaru oraz przekazanie go na ręce Dyrektora, a następnie uczniów ZS w Grójcu.

Żadna uroczystość nie odbyłaby się bez części artystycznej. Uczniowie Szkoły zaprezentowali występ słowno-muzyczny, w którym odtworzyli scenkę z życia rodziny pamiętającej czasy wojny, gdzie dziadkowie przekazują wspomnienia i pamięć o bohaterach swojej wnuczce. Całości dopełniały pieśni i recytowane wiersze, podkreślające klimat tamtych czasów. Za tę wspaniałą lekcję historii należą się młodzieży wielkie brawa.

Na zakończenie dyr. Andrzej Kosatka podziękował zgromadzonym, a szczególnie wszystkim tym, którzy przez wieloletnią współpracę i pomoc przyczyniają się do rozwoju ZS w Grójcu. Wyrazy wdzięczności zostały przekazane organizatorkom akademii – nauczycielkom Ewie Sujeckiej, Oldze Ostrowskiej, Annie Pawlak i Xymenie Korczak, oraz nauczycielom – Arturowi Kurandzie i Januszowi Ostrowskiemu – za przygotowanie pocztów sztandarowych.

---

Oprac. Red., fot. Piotr Hrycyk