Uroczystości w 81. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego

W spotkaniu przedstawicieli władz państwowych z uczestnikami Powstania Warszawskiego udział wzięli: prezydent Andrzej Duda i prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski. Przybyli Powstańcy Warszawscy wraz z rodzinami, weterani działań poza granicami RP, żołnierze Jednostki Wojskowej GROM oraz harcerze i zaproszeni goście.

Park Wolności Muzeum Powstania Warszawskiego

Wszystkich zebranych przywitał dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego – Jan Ołdakowski.

Podczas uroczystości Prezydent RP Andrzej Duda nadał ordery i odznaczenia państwowe dwojgu Powstańcom Warszawskim oraz osobom zasłużonym w utrwalaniu pamięci Najnowszej Historii Polski.

Za Wybitne Zasługi dla niepodległości RP odznaczeni zostali: Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski – Pani Halina Strzelecka ps. „Grażyna”, łączniczka i sanitariuszka w I Obwodzie „Radwan” w Śródmieściu oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski – Pan Włodzimierz Maczunder ps. „Chomik”, żołnierz ochrony sztabu przy ulicy Tamka 46, Zgrupowanie „Bicz”, grupa bojowa „Krybar”.

W przemówieniu Prezydent Duda podkreślił, że Powstanie Warszawskie to jedno z najważniejszych wydarzeń w naszych dziejach, że warto o Polskę walczyć bez opuszczania rąk.

Głos zabrał także prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski. – To miejsce (MPW) pokazuje coś, co w polityce światowej i polskiej nie jest specjalnie dzisiaj popularne, a mianowicie – wspólnota, współbrzmienie, harmonia, mówienie jednym głosem – powiedział.

Następnie głos zabrał Prezes ZG ŚZŻAK kpt. hm. Janusz Komorowski ps. „Antek”. – Powstanie Warszawskie było jednym z najdramatyczniejszych wydarzeń w historii Polski i największym w II wojnie światowej. Walcząca stolica jest symbolem zwycięskiej, nieujarzmionej Polski, którą można pokonać, ale nie można złamać – powiedział.

W emocjach towarzyszących temu podniosłemu wydarzeniu doszło do zamiany kolejności kartek, przez co część wystąpienia odbyła się po krótkiej przerwie. Z pomocą w uporządkowaniu notatek pospieszył Prezydent Andrzej Duda. Prezes Komorowski, nie zważając na przeszkody i żartobliwie kwitując sytuację, dokończył swą przemowę chwilę później, nagrodzony na stojąco gromkimi brawami i wyrazami szczerej sympatii zgromadzonych.

Głos zabrali również: Janusz Maksymowicz, wiceprezes ZG Związku Powstańców Warszawskich wraz z Bogdanem Bartnikowskim – skarbnikiem Związku, który odczytał napisany przez siebie wiersz poświęcony Powstańcom Warszawskim. Następnie przemówili: Pani Dyrektor Centrum Weterana Działań Poza Granicami RP – ppłk dr Katarzyna Rzadkowska i przedstawiciel Skautów Europy hm Paweł Lochyński.

Po części oficjalnej uczestnicy udali się na poczęstunek przygotowany na terenie Muzeum Powstania Warszawskiego. 

Plac Powstańców Warszawy

31 lipca 2025 o godz. 12.00 przy Placu Powstańców Warszawy odbyły się uroczystości 81. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, organizowane przez Ogólnokrajowe Środowisko Batalionu „Kiliński” ŚZŻAK. W spotkaniu uczestniczyli kombatanci Batalionu „Kiliński” – Pani Krystyna Sierpińska ps. Marzenka, Pani Krystyna Malinowska – sybiraczka, żona śp. Romualda Malinowskiego ps. Orzeł oraz Pan Lech Charewicz, fotograf, świadek Powstania, jako dziesięciolatek obserwujący walki Batalionu „Kiliński” w śródmieściu. 

W uroczystości wzięły udział również delegacje władz miasta z wiceburmistrz dzielnicy Warszawa Śródmieście Panią Magdaleną Wojciechowską i Rafałem Krasuskim, zastępcą Burmistrza. Patronatem honorowym uroczystości objął w tym roku Burmistrz dzielnicy Śródmieście Pan Aleksander Ferens.

W uroczystości wzięły udział również delegacje Naczelnego Sądu Administracyjnego z Panem Hieronimem Kulczyckim – szefem kancelarii Prezesa, delegacje innych organizacji kombatanckich, delegacje szkół i przyjaciele Środowiska Batalionu „Kiliński” wraz z rodziną płk. „Leliwy” Roycewicza.

Po odśpiewaniu hymnu narodowego i przywitaniu Gości głos zabrał prezes Środowiska p. Jacek Łapko, który przedstawił krótką historię walk w Śródmieściu Północnym, a zwłaszcza w rejonie Placu Napoleona (dzisiejszy Plac Powstańców Warszawy). Wskazał na wysoką skuteczność działań Batalionu dowodzonego przez rtm. Henryka Leliwę Roycewicza, który już w drugim dniu Powstania zdobył wszystkie punkty strategiczne w obrębie Placu Napoleona, m.in. Prudential, Pocztę Główną, Koszary Własowców przy Górskiego 2, Budynki PKO przy Świętokrzyskiej i Jasnej i inne. 

Minutą ciszy uczestnicy uroczystości  uczcili pamięć poległych, zmarłych bohaterów Batalionu „Kiliński” oraz ludności cywilnej. 

Specjalnie dla Powstańców i Warszawiaków zagrała Orkiestra Dęta OSP w Wyszkowie pod batutą Roberta Krajewskiego oraz zaśpiewał Chór Żeński Akademii Umiejętności „Pan Hilary”. W spotkaniu uczestniczyli Warszawiacy oraz rodziny Powstańców z zagranicy.

Plac Krasińskich przed pomnikiem Powstania Warszawskiego

31 lipca o godz. 18.00 na Placu Krasińskich przed pomnikiem Powstania Warszawskiego, rozpoczęła się uroczysta Polowa Msza Święta, której przewodniczył bp Wiesław Lechowicz, biskup polowy WP. 

W uroczystościach upamiętniających poległych Bohaterów zrywu 1944 roku uczestniczyli kombatanci – Powstańcy Warszawscy w tym Prezes ZG ŚZŻAK kpt. hm. Janusz Komorowski ps. „Antek”, przedstawiciele władz państwowych z Prezydentem RP Andrzejem Dudą i Prezydentem elektem Karolem Nawrockim, władz samorządowych z Prezydentem Warszawy Rafałem Trzaskowskim oraz licznie zgromadzeni goście i mieszkańcy Stolicy. 

Odczytany został uroczysty Apel Pamięci, a Kompania Reprezentacyjna WP oddała salwę honorową. Następnie delegacje złożyły wieńce i kwiaty pod pomnikiem Powstania Warszawskiego.

Przy pomniku gen. Stefana Roweckiego ps. „Grot” i przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej

1 sierpnia o godz. 13.15 rozpoczęły się uroczystości przy pomniku Komendanta Głównego Armii Krajowej gen. Stefana Roweckiego ps. „Grot”.

W uroczystości udział wziął Prezes ZG ŚZŻAK kpt. hm. Janusz Komorowski oraz członkowie Władz Związku. Pod pomnikiem gen. „Grota” delegacje złożyły wieńce.

O godz. 14.00 przy Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej odbyła się dalsza część uroczystości. Do zebranych swoje słowa skierował Prezes ZG ŚZŻAK kpt. hm. Janusz Komorowski. – […] Tu w Warszawie wspaniali chłopcy i dziewczęta walczyli nie tylko o swoje ukochane miasto, lecz o Polskę walczyli i ginęli w imię honoru i ideałów, jakie przyświecały Armii Krajowej zbrojnego ramienia Polskiego Państwa Podziemnego. W walce o swoje miasto przeciwstawili głównie zapał, gorące serca oraz gotowość do największej daniny krwi i życia.

Na najwyższy poziom podniosło cechę narodową Polaków. Bezprzykładne poświęcenie i wartość duchową pokolenia umiłowaniu wolności. Uczestnicy powstania warszawskiego 1944 nie ukrywają dumy, że byli częścią narodu zjednoczonego w walce, solidarnego we współżyciu, że prezentowali najpiękniejsze cechy i wartość Polaków.

Dla powstańców warszawskich takie pojęcia jak ojczyzna, honor, niepodległość, godność, patriotyzm, konieczność oddawania życia za Polskę, obowiązek narodowy, wiara w Boga i Ojczyznę należały do codziennego kanonu. Mieli je w sercach i w umysłach. […]

Głos zabrali również: Prezydent m.st. Warszawy Rafał Trzaskowski, Wicemarszałek Sejmu RP Piotr Zgorzelski, który odczytał list od Marszałka Sejmu RP Szymona Hołowni, oraz marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska.

Uroczystości zakończyło złożenie wieńców pod Pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i AK. Cześć Bohaterskim Powstańcom oddały liczne delegacje reprezentujące organizacje rządowe, samorządowe, polityczne i społeczne.

Godzina „W” na Wiśle

Godzina „W” na Wiśle to coroczny uroczysty rejs organizowany 1 sierpnia przez Fundację ROK RZEKI WISŁY wraz ze wszystkimi organizacjami i armatorami prowiślanymi.

O godzinie 17.00 – Godzinie „W” – na wysokości Bulwaru Flotylli Wiślanej w miejscu zatopienia podczas Powstania statku „Bajka”, parada jednostek stanęła w nurcie rzeki. Minutą ciszy i wieńcem rzuconym w nurt Wisły uczczona została pamięć o Powstańcach Warszawskich – za tych wszystkich, którzy w rzece i na jej brzegach poświęcili życie podczas Powstania.

Na Cmentarzu Powstańców Warszawy

O godz. 18.30 na Cmentarzu Powstańców Warszawy odbyły się dalsze uroczystości poświęcone poległym i pomordowanym żołnierzom oraz mieszkańcom m.st. Warszawy. Spoczywają tu prochy około 50 tys. poległych w walce i zamordowanych mieszkańców stolicy, także ofiar masowych egzekucji cywilów na Woli – kobiet, mężczyzn, dzieci, a także pacjentów i personelu szpitali, zamordowanych w dniach 5-7 sierpnia 1944 roku. Te wydarzenia znane są dziś jako Rzeź Woli – jedno z największych ludobójstw dokonanych podczas II wojny światowej w Europie.

Pomnik w Pęcicach

2 sierpnia 1944 r. pod Pęcicami miała miejsce krwawa bitwa stoczona w trakcie Powstania Warszawskiego przez jednostki wojskowe Armii Krajowej należące do IV Obwodu „Ochota” i VI Rejonu „Helenów”, Obwód VII „Obroża” z wojskiem niemieckim. W boju życie straciło 91 Polaków. Lista 67 poległych, których udało się zidentyfikować, została wyryta na tablicach nagrobnych.

W 81. rocznicę tego wydarzenia odbyły się uroczystości Ku ich pamięci. Pomnik w Pęcicach jest unikalnym miejscem wśród polskich nekropolii: bohaterzy spoczęli tam, gdzie walczyli z oddaniem i poświęceniem. W tym szczególnym miejscu na zaproszenie Burmistrz Gminy Michałowice Pani Małgorzaty Pocheckiej udział wziął Prezes ZG ŚZŻAK kpt. hm Janusz Komorowski ps. „Antek” wraz z przedstawicielami Władz Związku. Uroczystościom towarzyszył przepiękny koncert piosenek powstańczych w wykonaniu Zespołu wokalno-aktorskiego „Sonanto”.

Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych

4 sierpnia w Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, w 81. rocznicę odbicia gmachu PWPW z rąk Niemców podczas Powstania Warszawskiego, odbyła się uroczystość, upamiętniająca to wydarzenie. Tym razem poświęcona była kpt. Juliuszowi Kuleszy ps. „Julek”, ostatniemu z obrońców PWPW, który zmarł w lutym tego roku. Na jego cześć Fundacja PWPW przyjęła jego imię. 

Przy Pomniku Ofiar Rzezi Woli

5 sierpnia w 81. rocznicę Rzezi Woli w uroczystościach na skwerze Pamięci, przy Pomniku Ofiar Rzezi Woli, wzięli udział m.in. Powstańcy Warszawscy, władze miasta i dzielnicy oraz setki mieszkańców. 

Wśród grupy kombatantów obecny był kpt. hm Janusz Komorowski ps. „Antek” – Prezes ZG ŚZŻAK, harcerz Szarych Szeregów i Powstaniec Warszawski. Po uroczystości przy Pomniku Ofiar Rzezi Woli ruszył Marsz Pamięci, który przeszedł ulicami Woli na Cmentarz Powstańców Warszawy, pod pomnik Polegli Niepokonani, gdzie spoczywają prochy około 50 tys. poległych w walce i zamordowanych mieszkańców stolicy. Uczestników marszu powitała Wanda Traczyk-Stawska ps. „Pączek” – żołnierka AK, Powstaniec Warszawski i przewodnicząca Społecznego Komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy.

„Mała” i „Duża” PASTA

20 sierpnia oddaliśmy hołd Zdobywcom „małej” i „dużej” PAST-y. Główną część uroczystości poprzedziło złożenie wiązanek pod tablicą upamiętniającą zdobycie tzw. Małej PAST-y przy ul. Pięknej 19. Pod tablicą wiązanki złożyli Prezes ZG ŚZŻAK por. hm. Janusz Komorowski „Antek”, Wiceprezes ZG ŚZŻAK Rafał Obarzanek, Burmistrz Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy Aleksander Ferens, Prezes Okręgu „Kiliński” Jacek Łapko oraz Jacek Taylor – Przewodniczący Rady Fundacji Polskiego Państwa Podziemnego.

O godz. 11.00 w kościele Wszystkich Świętych przy placu Grzybowskim odprawiona została Msza Święta w intencji płk. Henryka Roycewicza ps. „Leliwa”, dowódcy Batalionu AK „Kiliński” i jego żołnierzy.

Tradycyjnie w południe rozpoczęły się uroczystości pod gmachem PAST-y na ul. Zielnej 39. Oddano hołd żołnierzom Powstania, walczącym i poległym w walkach o budynek PAST-y – Centrali Telefonicznej, będącej dla Niemców kluczowym punktem komunikacji i łączności pomiędzy frontem wschodnim a Rzeszą. 

81. lat temu rozegrała się w tym miejscu jedna z nielicznych wygranych, ale i tragicznych bitew Powstania Warszawskiego. Zacięte walki trwały od początku Powstania przez 20 dni. Poległo tutaj 17 Powstańców.

Swoje słowa do zebranych skierowali: Jacek Łapko – Prezes Okręgu „Kiliński”, Lech Parell – Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz przedstawiciel Ministra Obrony Narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza. Agnieszka Pawelec, pełnomocnik Prezydenta m.st. Warszawy odczytała list Prezydenta Rafała Trzaskowskiego skierowany do uczestników uroczystości. 

W wydarzeniu uczestniczyli kombatanci – Powstańcy Warszawscy, przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Miasta Stołecznego Warszawy, Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych oraz zaproszeni goście i mieszkańcy Stolicy.

Organizatorem wydarzenia było Ogólnokrajowe Środowisko Żołnierzy Batalionu „Kiliński”. Podczas uroczystości zaprezentowana została wystawa „Pamiętamy 1944. Od Kawalerii do Powstania Warszawskiego”, poświęcona płk. Henrykowi Leliwa-Roycewiczowi. Oglądający mogli zapoznać się z planszami tematycznymi oraz oryginalnymi pamiątkami przekazanymi przez Powstańców Warszawskich.

Na koniec delegacje złożyły wieńce i kwiaty przed tablicą na murze gmachu PAST-y.Po uroczystościach, na patio w budynku PAST-y miał miejsce poczęstunek dla kombatantów i zaproszonych gości, który umilił występ duetu muzycznego – Alicja Borkowska i Piotr Malicki.

---

Powstanie Warszawskie nie jest tylko i wyłącznie sprawą Warszawy. To sprawa polska. Jak sami powstańcy mówią: Chcieli być wolni i wolność sobie zawdzięczać. Walczyli o swoją wolność, ale także wolność następnych pokoleń, naszą wolność. 

Okolicznościowe uroczystości i wydarzenia upamiętniające 81. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego odbyły się w wielu miejscach naszej Ojczyzny, m.in. w Toruniu, Poznaniu, Jeleniej Górze, Zamościu i Łasinie. Nie zabrakło również ważnego dla Polonii amerykańskiej akcentu za oceanem – w Chicago.

Wszędzie o godz. 17.00 – Godzinie „W” zawyły syreny. Uczestnicy a także przechodnie zatrzymali się w ciszy aby pomyśleć o tych, którzy rozpoczęli nierówną walkę z Niemcami w Warszawie i walczyli przez 63 dni. Odśpiewano Hymn państwowy, ​​odmówiono modlitwę oraz złożono kwiaty i zapalono znicze w miejscach pamięci.

Łasin

W Łasinie uczestnicy uroczystości zgromadzili się na Skwerze Patriotycznym. – My, nie z obowiązku, ale z woli pamięci i otwartego polskiego serca. W czasie wakacji umiemy poświęcić czas dla tych, którzy dla nas poświęcili to, co najcenniejsze – życie – mówią młodzi członkowie Klubu Historycznego im. AK z Łasina. Zgromadzili się przy tablicy poświęconej lokalnemu bohaterowi – płk. Zbigniewowi Dębskiemu ps. „Zbych”, „Prawdzic” – dowódcy 7. drużyny 3. kompanii „Szare Szeregi – Junior” Batalionu Kiliński. Uczestniczył w walkach o Pocztę Główną oraz PAST-ę. Był jednym z 3 żołnierzy, którzy 20 sierpnia, po zdobyciu budynku PAST-y zawiesili na jej szczycie polską flagę. Dwukrotnie ranny. Za bohaterską walkę odznaczony został trzykrotnie Krzyżem Walecznych i Krzyżem Virtuti Militari. Takiego mamy bohatera! Nie wolno o nim zapomnieć! – mówią członkowie Klubu.

Toruń

Po chwili skupienia przy dźwiękach Hymnu – flaga na maszt i oficjalne wystąpienia. W uroczystościach uczestniczyła ostatnia toruńska weteranka – mjr Kazimiera Zańczuk „Kruszynka”. 

Jelenia Góra

Oficjalna uroczystość miała miejsce na Skwerze Powstańców Warszawy, gdzie na zachowanym fragmencie muru, po rozbiórce dawnej piekarni przy ulicy Pijarskiej, w ubiegłym roku powstał mural poświęcony uczestnikom Powstania Warszawskiego. Autorem muralu i grafiki jest jeleniogórzanin Tomasz Miroszkin. 

Zamość

uroczystości miały miejsce pod pomnikiem Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej. Poczet Sztandarowy WP oraz asystę honorową przy pomniku i wieńcowych wystawił 18. Pułk Przeciwlotniczy im. gen. Feliksa Kamińskiego z Sitańca. W uroczystości uczestniczyły poczty sztandarowe ŚZŻAK Okręg Zamość, Kół Rejonowych ŚZŻAK z Zamościa, Starego Zamościa, Suśca, Łabuń, oraz Sztandar Policji Miejskiej z Zamościa. Odczytano Apel Pamięci, a kompania honorowa oddała trzykrotną salwę.

Poznań

Hołd Powstańcom oddano przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej. Każdego roku podczas poznańskich uroczystości wspominana jest postać konkretnego uczestnika Powstania związanego z Wielkopolską. W tym roku przybliżono sylwetkę Władysława Cieplaka, ps. „Giewont”. Prowadzący uroczystość odczytał wiersz Józefa Szczepańskiego ps. „Ziutek” pt. Dzisiaj idę walczyć Mamo – powstańca, żołnierza batalionu „Parasol” AK, który zginął 10 września 1944 r.

Chicago

81. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego uczczono także w Stanach Zjednoczonych w Chicago (IL). wciągnięciem na maszt flagi z kotwicą – symbolem Polski Walczącej. Uczcili ją członkowie Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej O/Algonquin oraz zaproszeni goście. 

Wśród gości honorowych znaleźli się m.in.: kpt. Tadeusz Gubała ps. „Tabaka” – Prezes Koła BŻAK w Chicago, uczestnik powstańczych walk na Woli (harcerz z Roju „Giermkowie Wolności”, walczący w drużynie „Zośki”, patrol nr. 1.). Byli także wicekonsul Agata Grochowska, Bogdan Ogórek członek Rady Unii oraz przedstawiciele polonijnych organizacji, instytucji i szkół. Jedną z gościń była ​​Pani Helena Sołtys – koordynatorka Przystanku Historia Oddziału IPN w Chicago. Oprócz pracy społecznej w ramach PH IPN, jest nauczycielką w Polskiej szkole w Chicago. Jej misją jest wpajanie polonijnym dzieciom wiedzy i pamięci o historii Ojczyzny. 

Przedstawiciele redakcji Biuletynu, Piotr Hrycyk i Izabela Kuzyszyn, mieli okazję spotkać się z p. Heleną, gdy w sierpniu br. odwiedziła Polskę z okazji 81. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Nawiązaliśmy serdeczny kontakt, który w przyszłości musi zaowocować wspaniałą współpracą. Bardzo dziękujemy za to niezwykle miłe spotkanie!

Szerzej relacjonujemy przebieg ww. uroczystości na łamach sierpniowego numeru Biuletynu. Zapraszamy do lektury.

---

Redakcja